بند بخشدار

شناخت بنا :
1 ـ موقعیت فعلی(شرایط اقلیمی ، مشخصات منطقه از لحاظ خصوصیات زمین و زلزله خیزی)
شهرستان نهبندان به عنوان جنوبی ترین نقطه استان خراسان با طول جغرافیایی 60درجه و2دقیقه و عرض 31درجه و31دقیقه در ارتفاع 1195 متری از سطح دریاهای آزاد قرار گرفته است .نهبندان در جلگه نسبتاً کم عرض و گسترده واقع شده است که در شمال آن رشته کوههای کم ارتفاع بهاران ودر شرق آن کوههای (گرم) واقع شده است و از طرف باختر نیز به سلسله ارتفاعات چشمه شاه کوه و هوری منتهی می گردد.جنوب این ناحیه نیز به دامنه کوههای استند پیوند می خورد بر اساس آمار نامه سال 1377 استان خراسان این شهرستان دارای 2 بخش به نامهای مرکزی ، شوسف به ترتیب به مرکزیت نهبندان و شوسف می باشد.این ناحیه تحت تاثیر مستقیم بادهای 120روزه سیستان قرارداشته که برای مدتی از سال این بادها در منطقه می وزد.
2- موقعیت فعلی (استقرار مکانی و جایگزینی در بافت شهر و ارتباط با مجموعه های شهری )
بند بخشدار در فاصله سه کیلومتری جنوب غرب شوسف و35کیلومتری شمال نهبندان در مسیر رودخانه ای بنام هنگر که از کوههای غرب شوسف سر چشمه گرفته و به طرف شوسف سرازیر می شود، احداث شده است.
3 ـمشخصات بنا :
بند تاریخی بخشدار در فاصله حدود پنج کیلومتری غرب بخش شوسف بر روی رودخانه هنگر که از کوههای واقع در غرب شوسف سرچشمه گرفته و به طرف شوسف جاری می شود بسته شده است . این بند در مناسبترین محل از نظر استحکام زمین و محلی که دو وماغه سنگی درست روبروی یکدیگر قرار گرفته و کم عرض ترین محل رودخانه را بوجود آورده اند بسته شده . طول تاج این بند حدود 15 متر ، عرض تاج حدود 8.5 متر و عرض بند در پایه 10 متر است ارتفاع اولیه بند طبق شواهد 6 متر بوده که بعلت تخریب قسمتهایی از بتد ارتفاع کنونی بند حدود 4.8 متر است . متاسفانه نیمی از بند در گذشته در پی یک بارندگی شدید تخریب شده است . مصالح بکار رفته در ساخت این بند سنگ ، آجر و ملات ساروج می باشد . هر چند این بند از لحاظ تاج کوچک است اما مخزن بند به لحاظ عرض زیاد رودخانه نسبتا وسیع بوده و میزان زیادی آب را ذخیره می کرده است . با توجه اینکه این رودخانه در سالهای پر باران همیشه جریان دارد ، باز سازی این بند بصورت سنتی و اولیه علاوه بر بازسازی یک اثر تاریخی از چند لحاظ دیگر مفید است . اول ازلحاظ تامین آب کشاورزی و نیز آب شرب بخش شوسف و روستاهای اطراف و دیگر از لحاظ جذب توریست و گردشگر .
دوره تاریخی این بنا اواخر قاجار و اوایل پهلوی است و نام سازنده این بنا نیز فردی بنام شیبانی می باشد .
4- نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا :
از این اثر قدیمی به دلیل تخریب قسمتی از آن هیچگونه استفاده ای نمی شود .
خصوصیات بارز : 1- تاریخی بودن آن  ، 2- اهمیتی که در زمان سلامت در اقتصاد و آبادی منطقه داشته است .
5- عوامل تزئین شده و نوع آنها :
در این بنا عنصر تزئینی خاصی مشاهده نگردیده است .
6- نوع مالکیت بنا و مشخصات ثبت آن در ردیف آثار تاریخی :
این بنا فاقد مالک خاصی می باشد.مشخصات ثبت آن در ردیف آثار تاریخی: 1ـ تاریخی بودن بنا،2ـ این بند تنها بند تاریخی شناسایی شده در محدوده شهرستان نهبندان به شمار می رود.3
ـ بازسازی واحیاء آن تاثیر زیادی در شکوفایی اقتصادی منطقه دارد.
7 ـ اقدامات انجام شده در مورد حریم بنا با ذکر مشخصات :
در مورد حریم این بنا تا کنون اقدامی صورت نگرفته است.
8 ـ اشاره به اقداماتی که در دوره های گذشته روی بنا انجام شده است (توسعه ویا تعمیرات و دخل وتصرف) :
تا کنون تغییراتی که باعث تغییر هویت بنا شود صورت نپذیرفته است.