به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی،"عباس سارانی" در نشست شورای حفاظت از منابع آب و سند سازگاری با کم‌آبی استان افزود: در حال حاضر برداشت آب از ۲۶ دشت از مجموع 35 دشت استان ممنوع می باشد.
وی ادامه داد: به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع زیر زمینی بر اثر خشکسالی مستمر، افت سطح منابع آب زیر زمینی و کسری مخزن ایجاد شده، هشت دشت خراسان جنوبی ممنوعه بحرانی، ۱۸ دشت ممنوعه و 9 محدوده مطالعاتی فاقد تخصیص است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: ۷۴ درصد دشت و محدوده‌های مطالعاتی استان از نظر آب قابل برنامه‌ریزی ممنوعه و ممنوعه بحرانی است.
وی با اشاره به عوارض مشهود پدیده فرونشست زمین گفت: کاهش شدید آبدهی و معیوب شدن چاه ها، نوکنی و جا به جایی چاه وتحمیل هزینه هنگفت بر کشاورز، ایجاد شکاف و فرو چاله، از بین رفتن زمین های کشاورزی و تغییر شکل آبراهه ها، تشدید فرسایش و وقوع پدیده گرد و خاک، فقر و مهاجرت از جمله این عوارض است.
سارانی با اشاره به وجود ۱۳ هزار و ۶۸۳ منبع آبی در این استان ادامه داد: سالانه ۹۱۱ میلیون متر مکعب از این منابع آبی برداشت می‌شود که بیشترین حجم تخلیه آب زیر زمینی از طریق چاه‌ها است.
وی عنوان کرد: درصد وابستگی به منابع آب زیر زمینی در استان خراسان جنوبی ۸۸.۷ درصد و درصد وابستگی به آب‌های سطحی ۱۱.۳ درصد است در حالی که این اعداد در کشور به ترتیب ۵۵ و ۴۵ درصد است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی یادآور شد: خشکسالی‌های شدید و متوالی در خراسان جنوبی کمیت و کیفیت آب های زیر زمینی را کاهش داده است.
وی ادامه داد: خشکسالی‌ها باعث شده به دلیل اضافه برداشت مستمر از منابع آب استان، کسری مخزن تجمعی به چهار میلیارد متر مکعب در سال آبی گذشته برسد.
سارانی با اشاره به برنامه پیشنهادی سند سازگاری با کم آبی در استان گفت: بر اساس این برنامه شرکت آب منطقه ای استان 164 میلیون متر مکعب، سازمان جهاد کشاورزی 163، شرکت آب و فاضلاب استان 9.5، سازمان صنعت، معدن و تجارت 1.5، سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر 0.9 باید صرفه جویی کنند.
وی ادامه داد: بر اساس میزان حجم صرفه جویی از سال 1399 تا 1405، سالانه 25.12 میلیون مترمکعب نیاز به صرفه جویی در مصارف خواهد بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی به وجود هشت سد مخزنی در خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر از ۷۵ میلیون متر مکعب حجم سدهای استان، ۱۳ میلیون مترمکعب آب دارد و تنها ۱۷ درصد مخازن سدهای استان آبگیری شده است.
وی با اشاره به کاهش تخلیه منابع آبی استان در یک دهه اخیر افزود: سال ۱۴۰۰ نسبت به سال 1390 در مجموع میزان آبدهی چشمه‌ها ۴1 درصد، آبدهی قنوات ۲۲ درصد و آبدهی چاه‌ها ۲۴ درصد کاهش یافته است.
سارانی بیان کرد: برداشت آب از چاه‌های کشاورزی استان ۱۶۲ درصد آب قابل برنامه‌ریزی شده در حالی که در دنیا ۴۰ درصد است.
وی گفت: براساس استانداردهای جهانی سالانه ۴۰ درصد حجم ورودی آب به سفره‌های زیر زمینی را می‌توانیم برداشت کنیم که در حال حاضر در خراسان جنوبی به مرحله فوق بحران رسیده‌ایم زیرا نه تنها ۱۰۰ درصد آب ورودی به سفره‌ها یا قابل برنامه‌ریزی برداشت می‌شود بلکه در سال آبی گذشته ۱۲۰ میلیون متر مکعب اضافه برداشت داشتیم.
وی افزود: کسری مخزن تجمعی استان از دهه ۶۰ تاکنون چهار میلیارد متر مکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: متوسط افت سطح آب زیر زمینی استان سالانه ۲۶ سانتیمتر است که دشت سده با افت تجمعی 26.84 متر بیشترین افت تجمعی را در استان به خود اختصاص داده است.
وی افزود: سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی در مرداد سال ۱۳۹۸ به تصویب کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی رسید و براساس این سند، صرفه‌جویی از منابع آب زیر زمینی استان توسط دستگاه‌های متولی تا سال ۱۴۰۵ به میزان ۱۷۵.۹ میلیون متر مکعب مشخص شد.
سارانی افزود: اما به دلیل خشکسالی حاد در سال آبی ۱۳۹۸ - ۱۳۹۹ در شورای حفاظت از منابع آب استان تصویب شد که اجرای سند سازگاری با کم‌آبی یک سال با وقفه اجرا شود و با این مصوبه، اجرای سند از سالی آبی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ در خراسان جنوبی آغاز شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: در فاز دوم این طرح که از سال ۱۴۰۷ آغاز می‌شود و تا ۱۴۱۲ ادامه دارد باید ۱۲۲ میلیون متر مکعب فقط در بخش کشاورزی استان مدیریت مصرف داشته باشیم البته اجرای این فاز تابع دستاوردهای ما در فاز نخست است.
وی با اشاره به اینکه تاکنون در زمینه اجرای سند سازگاری با کم‌آبی استان ۳۷.۴ درصد از برنامه مصوب سالانه عقب هستیم بیان کرد: سهم بخش کشاورزی در زمینه کاهش برداشت از منابع آب زیر زمینی ۲۱ درصد عقب است و شرکت آب منطقه‌ای هم در زمینه اصلاح و تعدیل پروانه‌ها ۴۶.۷ درصد عقب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: استحصال آب توسط اداره کل منابع طبیعی استان با اجرای طرح‌های آبخیزداری و عملیات مکانیکی ۱۹ درصد از این برنامه جلو است اما در بخش صنعت و معدن ۹۳ درصد از برنامه تاکنون عقب هستیم.
وی اظهار داشت: در حوزه آب و فاضلاب یعنی سهم آب شهری و روستایی ۱۱ درصد و در بخش الگوی مدیریت مصرف در فضای سبز ۱۷ درصد از برنامه سالانه جلو هستیم.
