آب انبار خوشاب
1- موقعیت طبیعی : این مکان در گذشته مکانی خوش آب و هوا بوده است و چشمه ای با آب زلال در آن وجود داشته است . خوشاب در شهرستان فردوس و بخش مرکزی واقع است: در طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی قرار گرفته است. ارتفاع تقریبی آن از سطح دریا 1370 متر میباشد . خوشاب در54 کیلومتری غرب فردوس و در مجاورت کویر واقع شده و دارای تابستانهای فوق العاده گرم و اختلاف زیاد درجه حرارت شب و روز می باشد.
2- موقعیت فعلی اثر: جاده فردوس به سمت بشرویه- کیلومتر 55 بشرویه- جاده خاکی عریض(جنوب شرقی جاده اصلی)- نرسیده به پاسگاه دوراهی دیهوک- کرمان – کاروانسرای خوشاب
3-پلاک ثبتی اثر:
4- تاریخچه و وجه تسمیه اثر : این بنا با توجه به سبک معماری و شکل ظاهری آن متعلق به دوره قاجاریه می باشد و چون در منطقه خوشاب قرار گرفته است (خوشاب = خوش آب و هوا= خوب آب) آن را کاروانسرای خوشاب نامیده اند چاه آب گوارایی در چند متری این کاروانسرا قرار دارد .
5-سوابق پژوهشی اثر، شناسایی ، بررسی : نام و مشخصات مختصری از این بنا در فهرست آثار بررسی و شناسایی شده در سال 76-75 سازمان قرار دارد.
6- نوع و توضیحات مالکیت اثر: این بنا وقفی است و زیر نظر اداره اوقاف فردوس می باشد .
7-اقدامات انجام شده برای حریم بنا :تاکنون اقدامی صورت نگرفته است .
8- ویژگی اثر : سر در ورودی آب انبارخوشاب دارای قوس چهل و پنج درجه می باشد . ابعاد تقریبی آن 5/3×5 متر و ارتفاع تقریبی آن 5/3 متر می باشد . فضای پاشیر و پله هغای آب انبار قابل مشاهده نیست چون آب تا لبه سطح ورودی آب انبار را گرفته است .
مخزن آب انبار مطابق معمول در داخل زمین تعبیه شده است و سقف گنبدی شکل آن در روی زمین قابل مشاهده است . بنای آب انبار در راستای شمال – جنوب قرار گرفته است .
9- مشخصات اثر: آب انبار خوشاب در چینه متری گوشه ضعل شمال شرقی کاروانسرای خوشاب قرار دارد . سردر آن انبار در ضلع جنوبیش قرار دارد و دارای قوس چهل و پنج درجه می باشد . عرض بیرونی آن 5 متر و قطر دیوارهای آن 5/0 متر است . فضاهای داخلی آن چون در داخل آب قرار دارد قابل مشاهده نیست .
10- نوع بهره برداری اثر (قبلی- فعلی- پیشنهادی) : این بنا در گذشته آب انبار فعالی بوده است که مورد استفاده مسافرین کاروانها و افراد ساکن در این مکان بوده است در حال حاضر بنای متروکه ای است این بنا قابلیت های لازم را دارد که به عنوان یک اثر تاریخی پذیرای بازدید کنندگان باشد .
11- اقدامات انجام شده در مورد حریم اثر (حریم پیشنهادی) : تاکنون اقدامی صورت نگرفته است
12- توضیح دخل و تصرفات انجام شده و مشهود اثر: دخل و تصرفی دراین بنا صورت نگرفته است
13- توضیح تعمیرات گذشته اثر : تعمیراتی در این بنا مشاهده نمی شود
14- توضیحات ضروری و اختصاصی اثر : کاملا پیداست که در صورت عدم حمایت و حفاظت فوری این اثر نیز مانند هزاران بنای با ارزش و قابل ثبت دیگر نابود و به فراموشی سپرده می شود
15- شرح وضعیت موجود – خطر پذیری و آسیبهای وارده : آجرهای موجود بر روی گنبد مخزن آب انبار سست و درحال ریزش است . آب همه فضای پاشید و پله ها را تا سطح سردر آب انبار پوشانیده است . بی شک این بنا در معرض خطر تخریب و فرو ریختن (در آینده نزدیک) قرار دارد .
16- ذکر منابع و ماخذ گزارش : تحقیقات میدانی
گروه: آب انبارها